Stanowisko Prokuratury o braku podstaw do wystąpienia do Sądu o delegalizację Stowarzyszenia Marsz Niepodległości
W związku z doniesieniami medialnymi informuję, że Prokuratura Okręgowa w Warszawie negatywnie rozpoznała wniosek złożony przez Posłów na Sejm RP Klubu Parlamentarnego Platformy Obywatelskiej Sławomira Nitrasa i Moniki Wielichowskiej o delegalizację Stowarzyszenia Marsz Niepodległości.
We wniosku posłowie Sławomir Nitras i Monika Wielichowska wskazali na potrzebę delegalizacji Stowarzyszenia Marsz Niepodległości, w oparciu o art. 29 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 7 kwietnia 1989 roku Prawo o stowarzyszeniach, w związku z licznymi ich zdaniem przypadkami rażących naruszeń prawa przez kierownictwo Stowarzyszenia Marsz Niepodległości podczas organizacji oraz nadzoru nad zgromadzeniem mającym charakter marszu, który przeszedł ulicami Warszawy w dniu 11 listopada 2017 roku.
Według opinii Posłów zachowanie uczestników marszu, wyczerpywało znamiona przestępstwa publicznego propagowania totalitarnego ustroju państwa i nawoływania do nienawiści na tle różnic narodowościowych, etnicznych i rasowych oraz publicznego znieważania grup ludności z powodu przynależności narodowej, etnicznej, rasowej, wyznaniowej.
Przeprowadzona analiza wskazuje, iż postępowania karne w zakresie popełnienia przestępstw m.in. z art. 256 i 257 kodeksu karnego podczas Marszu Niepodległości w 2017 roku zostały zakończone wydaniem postanowień o odmowie wszczęcia postępowania bądź o ich umorzeniu.
Podkreślić należy, iż czyny objęte tymi postępowaniami odnoszą się wyłącznie do zachowań osób fizycznych, nie zaś stowarzyszenia. Konstrukcja bowiem odpowiedzialności karnej, przyjęta w Kodeksie karnym obejmuje wyłącznie osoby fizyczne, nie zaś osoby prawne, czy jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej.
Wbrew twierdzeniem zawartym w piśmie Posłów na Sejm RP, stowarzyszenie nie jest podmiotem, które może naruszyć prawo poprzez popełnienie czynów stypizowanych w art. 256 i art. 257 Kodeksu karnego. Zgodnie z ustawą o stowarzyszeniach, stowarzyszenie jest dobrowolnym, samorządnym, trwałym zrzeszeniem o celach niezarobkowych (art. 2 ust. 1 ), a zatem nie jest osobą fizyczną, która podlega normom karnym.
Analiza dokonana przez Prokuraturę Okręgową w Warszawie nie dostarczyła również podstaw do stwierdzenia, że cele lub działalność Stowarzyszenia Marsz Niepodległości prowadzą do naruszenia art. 13 Konstytucji.
Zgodnie z tym przepisem zakazane jest istnienie organizacji odwołujących się w swoich programach do totalitarnych metod i praktyk działania nazizmu, faszyzmu i komunizmu, a także tych, których program lub działalność zakłada lub dopuszcza nienawiść rasową i narodowościową, stosowanie przemocy w celu zdobycia władzy lub wpływu na politykę państwa albo przewiduje utajnienie struktur lub członkostwa.
Przeanalizowane dokumenty Stowarzyszenia m.in. statut oraz program prowadzą do przeciwnych wniosków. Program nie zakłada ani totalitarnych metod, ani praktyk właściwych dla wskazanych reżimów. Również działalności Stowarzyszenia nie cechuje nienawiść rasowa i narodowościowa. Wręcz przeciwnie, analiza dokumentów Stowarzyszenia prowadzi do wniosku, że cele Stowarzyszenia i jego działalność polegają na promocji postaw i zachowań patriotycznych. Celem Stowarzyszenia jest m.in. promowanie obchodów Święta Niepodległości.
Z art. 29 ustawy Prawo o stowarzyszeniach wynika, że uprawnionym do złożenia wniosku o rozwiązanie stowarzyszenia jest zarówno organ nadzoru, czyli starosta, jak również prokurator. Zgodnie z wykładnią tego przepisu, rozwiązanie stowarzyszenia jest najbardziej restrykcyjnym spośród środków znajdujących się w dyspozycji sądu. Zatem ewentualny wniosek o rozwiązanie stowarzyszenia musi opierać się na niebudzących wątpliwości dowodach wskazujących na rażące i uporczywe łamanie prawa przez stowarzyszenie, a nie jedynie wykazanie na incydentalne przypadki niezgodnego z prawem zachowania uczestników manifestacji.
Szczegółowa analiza wszelkich materiałów i okoliczności dotyczących Stowarzyszenia Marsz Niepodległości wskazuje, że brak jest jakichkolwiek podstaw do skierowania przez Prokuraturę wniosku do sądu o delegalizację Stowarzyszenia, o co wnosili Posłowie Sławomir Nitras i Monika Wielichowska. Stowarzyszenie Marsz Niepodległości działa bowiem zgodnie z przepisami Konstytucji RP i ustaw.
Prokuratura Okręgowa
w Warszawie