Zatrzymania i zarzuty w śledztwie dotyczącym nieuprawnionego wykorzystywania danych z systemu PESEL.
Prokuratura Okręgowa w Warszawie wspólnie z Agencją Bezpieczeństwa Wewnętrznego prowadzi śledztwo w sprawie przekroczenia uprawnień i niedopełniania obowiązków służbowych przez funkcjonariuszy publicznych – komorników sądowych – którzy będąc zobowiązanymi do ochrony danych osobowych, doprowadzili do niewłaściwego wykorzystania dostępu i nieuprawnionego wykorzystania danych zawartych w rejestrze PESEL, przez co doszło do ich udostępniania lub umożliwienia dostępu do nich osobom nieuprawnionym, a także w sprawie uzyskania bez uprawniania dostępu do danych osobowych zawartych w rejestrze PESEL przez osoby nieupoważnione.
Śledztwo zostało wszczęte w dniu 18 sierpnia 2016 r. w związku z zawiadomieniem Ministerstwa Cyfryzacji o pobieraniu przez kilka kancelarii komorniczych znacznych ilości danych z bazy PESEL, w okolicznościach wskazujących na popełnienie przestępstwa (m.in. transfer dużej ilości danych pakietami, pora nocna transferu).
W toku śledztwa wykonano szereg czynności procesowych mających na celu ustalenie okoliczności pobierania danych z bazy PESEL, w tym poddano analizie zabezpieczone nośniki i sprzęt elektroniczny, uzyskano opinie biegłych z zakresu informatyki, a także przesłuchano prawie dwustu świadków. W oparciu o zgromadzony w sprawie materiał dowodowy ustalono, iż w Kancelarii Komornika Sądowego Rafała W. mieszczącej się w Warszawie przy Al. Solidarności dochodziło do nieprawidłowości w zakresie wykorzystywania punktu dostępowego rejestru PESEL. Polegały one m.in. na podłączeniu stanowiska do sprawdzeń w rejestrze PESEL przez zdalny dostęp do siedziby głównej kancelarii; podłączeniu stanowiska do sprawdzeń do sieci publicznej Internet oraz sieci wewnętrznej kancelarii; używaniu skryptu automatyzującego zapytania i pobieranie danych; udostępnieniu osobom nieupoważnionym haseł do systemu Jantar; udostępnianiu osobom nieupoważnionym zatrudnionym w kancelarii komorniczej dostępu do aplikacji Źródło, przez co umożliwiono im dostęp do danych osobowych ponad 350 tyś osób z rejestru PESEL; umożliwianiu osobom nieuprawnionym zatrudnionym w firmie windykacyjnej dostępu do całej bazy danych kancelarii komorniczej – Komornik SQL, obejmującej dane około 1 miliona osób; dokonywaniu sprawdzeń przez pracowników kancelarii na rzecz spółki windykacyjnej numerów PESEL osób, co do których w nie prowadzono w kancelarii postępowań komorniczych.
W dniu 7 grudnia 2017 r. na polecenie prokuratora, funkcjonariusze Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego zatrzymali cztery osoby związane z przestępczym procederem nieuprawnionego pobierania danych z bazy PESEL, w tym komornika sądowego prowadzącego kancelarię komorniczą w Warszawie - Rafała W., byłego pracownika kancelarii komorniczej – Agnieszkę B., byłego asesora komorniczego i jednocześnie pracownika firmy windykacyjnej – Grzegorza G. oraz administratora systemu informatycznego kancelarii – Bartłomieja W.
Ponadto dokonano przeszukań 14 nieruchomości na terenie Warszawy i okolic, w tym kancelarii komorniczej, siedzib spółek powiązanych z komornikiem oraz biura rachunkowego. Zabezpieczono dokumentację oraz nośniki danych, które w toku śledztwa zostaną poddane procesowej analizie.
Rafałowi W. prokurator przedstawił zarzuty przekroczenia uprawnień służbowych w celu osiągnięcia korzyści majątkowych, poprzez naruszenie zasad bezpieczeństwa korzystania z rejestru PESEL w związku z podłączeniem stanowiska do sprawdzeń w innej lokalizacji niż siedziba kancelarii komorniczej, przekazanie karty dostępowej do stanowiska osobom nieupoważnionym do dostępu do rejestru, umożliwiając im w ten sposób dostęp do rejestru, naruszenie obowiązku zabezpieczenia danych osobowych, których był administratorem, a także zezwolenie na dokonywanie sprawdzeń danych w rejestrze pracownikom firmy windykacyjnej tj. przestępstw określonych w art. 231 § 2 kk, art. 269 b § 1 kk, art. 266 § 2 oraz art. 51 ust 1 i 52 ust 1 Ustawy o ochronie danych osobowych.
Agnieszce B. prokurator przedstawił zarzuty ujawnienia wbrew przepisom ustawy oraz przyjętemu na siebie zobowiązaniu haseł dostępu do sytemu PESEL, przez co umożliwiała osobom nieupoważnionym dostęp do bazy danych PESEL tj. przestępstw określonych w art. 269 b § 1 kk, art. 266 § 1 kk i art. 51 ust. 1 Ustawy o ochronie danych osobowych.
Grzegorzowi G. prokurator przedstawił zarzuty dotyczące wykorzystywania i ujawniania przez niego jako asesora komorniczego, wbrew przepisom ustawy oraz przyjętemu na siebie zobowiązaniu pracownikom firmy windykacyjnej informacji z rejestru PESEL i bazy danych kancelarii komornika sądowego, z którymi zapoznał się w związku z wykonywaną pracą tj. przestępstw określonych w art. 266 § 1 kk i art. 51 ust 1 Ustawy o ochronie danych osobowych.
Bartłomiejowi W. prokurator przedstawił zarzuty uzyskania bez uprawnienia dostępu do bazy danych PESEL oraz umożliwiania dostępu do w/w bazy osobom nieupoważnionym, poprzez uruchomienie i utrzymywanie zdalnego dostępu do bazy danych PESEL w lokalu innym niż siedziba kancelarii komorniczej tj. przestępstw określonych w art. 267 § 1 kk, art. 266 § 1 kk i art. 51 ust 1 Ustawy o ochronie danych osobowych.
Podejrzani Rafał W. i Bartłomiej W. częściowo przyznali się do popełniania zarzucanych im czynów i złożyli wyjaśniania. Grzegorz F. i Agnieszka B. nie przyznali się do zarzucanych im czynów i również złożyli wyjaśniania.
Po wykonaniu czynności procesowych, prokurator skierował do Sądu wniosek o zastosowanie tymczasowego aresztowania na okres 3 miesięcy wobec komornika sądowego Rafała W., który to wniosek w dniu 9 grudnia 2017 r. został przez Sąd uwzględniony. Wobec pozostałych podejrzanych prokurator zastosował wolnościowe środki zapobiegawcze, w tym poręczenia majątkowe na łączną kwotę 715000 zł.
Ponadto na mieniu podejrzanego Rafała W. na poczet grożących mu kar, prokurator dokonał zabezpieczenia majątkowego na łączną kwotę prawie 1,5 mln zł. Zabezpieczono 1450000 zł w obligacjach oraz prawie 50000 zł w gotówce.
W zależności od charakteru zarzutów podejrzanym grożą kary pozbawienia wolności od grzywny, ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności do lat dwóch (art. 266 § 1 kk, art. 267 § 1 kk), kary pięciu lat pozbawienia wolności (art. 269 b § 1 kk) oraz kary 10 lat pozbawienia wolności (art. 231 § 2 kk).
Śledztwo ma charakter rozwojowy. W jego toku analizowane są pozostałe stwierdzone przypadku pobierana znacznych ilości danych z rejestru PESEL. O szczegółach dotyczących tych wątków, na tym etapie śledztwa Prokuratura nie informuje.
Łukasz Łapczyński
rzecznik prasowy Prokuratury Okręgowej w Warszawie